“Odpocznij. Pole, które odpoczęło daje obfite plony” powiedział Owidiusz. Do rozmowy o odpoczynku zaprosiłam Paulę Łysakowską z Poradni Dietetycznej “Zdrowie na talerzu“. Z tego wpisu dowiesz się, jakie są nasze sprawdzone sposoby na odpoczynek!
Wpis “Poznaj nasze sprawdzone sposoby na odpoczynek!” możesz posłuchać także w formie podcastu “Możesz Myśleć Inaczej“:
Paula była moją gościnią w 11. odcinku podcastu „Możesz Myśleć Inaczej”. Rozmawiałyśmy wtedy o tym, że zdrowe odżywianie jest fundamentem naszego zdrowia. Dziś opowiemy o kolejnym fundamencie, którego rola jest często niedoceniana – mianowicie o odpoczynku! Mam takie wrażenie, że w dzisiejszym świecie cały czas nastawiamy się na działanie, na gonitwę, a zapominamy o tym, że żeby mieć siłę i energię do działania, to trzeba czasami zwolnić.
Sposoby odpoczynku zmieniają się wraz z nami
Często gdy mamy dużo projektów, w których bierzemy udział, jesteśmy bardzo aktywni zawodowo, czy też na innych polach – rodzinnych, społecznych – wtedy potrzebujemy właśnie takiego czasu wyciszenia i być może trochę zmniejszonej aktywności. A gdy chcemy się pobudzić do działania, np. po okresie jakiejś przerwy, stagnacji, to wtedy fajnie jest aktywnie zacząć spędzać czas.
Nie warto spełniać czyichś oczekiwań, ale przede wszystkim zapytać siebie: Jak ja chcę spędzić ten czas? Co dla mnie w tym konkretnie momencie będzie takim dobrym odpoczynkiem?
Odpoczywanie to nie lenistwo
Odpoczywania trzeba się nauczyć. Często mamy trudność z odpoczywaniem statycznym, bo lubimy wtedy siebie nazywać „leniwymi”. Ale tak naprawdę słowo „leniwy” nie ma jednoznacznej definicji. Przecież tak naprawdę w każdej chwili „nic-nie-robienia” zawsze coś robimy, bo na przykład koncentrujemy się na oddechu, na odczuciach płynących z ciała, itd.
Trzeba trochę z tymi mitami o byciu leniwym się rozprawić, żeby móc pozwolić sobie odpocząć i zmniejszyć oczekiwania. Żeby móc czerpać przyjemność z tego odpoczynku. Że ja mogę leżeć na plaży i się opalać. Mogę leżeć w hamaku czy łóżku i tak po prostu spędzić pół dnia.
Odpoczynek to regeneracja zasobów
Nauczenie się odpoczynku wzmacnia nasze zasoby energetyczne. Możemy wyobrazić sobie, że mamy taki jeden duży worek, w którym zbieramy zasoby energetyczne. Pozwalają nam one na osiąganie różnych naszych celów. Mogą to być proste rzeczy, tak jak wstanie z łóżka, albo bardziej skomplikowane, jak uczenie się na egzamin, jakiś trudny konflikt, bądź pójście po podwyżkę, itd. Aby radzić sobie z tymi wszystkimi sytuacjami czerpiemy z tego jednego worka zasobów. Jeśli nie zadbamy o te zasoby, to ciężko będzie nam wprowadzić jakiekolwiek zmiany. Dlatego tak ważne jest by znaleźć takie miejsca, sytuacje i czynności, w których możemy ładować baterię. W których możemy odpocząć!
Dlaczego odpoczynek jest taki ważny?
Dopiero wtedy będziemy umieli się cieszyć życiem i doceniać to wszystko, co robimy, gdy nauczymy się odpoczywać. Jeśli każdego dnia będziemy siebie eksploatować do granic możliwości i nie będziemy dawać sobie tego czasu i prawa do odpoczynku, to okaże się, że nie będziemy potrafili też tego wszystkiego doceniać i cieszyć się z tego, co udaje nam się zyskać. Jeżeli nie potrafimy odpoczywać, to ciężko jest nam czerpać radość z relacji, z pracy, z życia codziennego, z życia rodzinnego. Ciężko jest nam też w tych relacjach w ogóle się utrzymywać, bo jesteśmy ciągle sfrustrowani. To jest tak samo jak z nakładaniem maseczki w samolocie. Najpierw musimy zadbać o siebie, a potem o drugą osobę. Czyli, żeby mieć siłę i energię do tego, żeby pomóc komuś musimy najpierw zadbać o siebie!
Odpoczynek i regeneracja to filar dbania o siebie!
Często nie doceniamy jak ważny jest odpoczynek w naszym życiu. Gdy myślimy o tym, co jest filarem zdrowego życia, to najczęściej wymienimy: sen, aktywność fizyczną, zdrowe odżywianie, itd. Rzadko wspomina się o tym, że dbanie o siebie to też dawanie sobie prawa do tego, żeby odpocząć. Tak po prostu!
Widać to szczególnie w korporacjach, dużych firmach, gdzie wręcz się wychwala i wzmacnia zachowania, które od tego odpoczynku są dalekie. Im bardziej się eksploatujesz, im więcej bierzesz nadgodzin, im wyższe masz osiągnięcia, tym jesteś „lepszy”. Wtedy swój czas wolny też chcesz spędzać w taki sposób, czyli tak, by móc to pokazać innym, np. na Instagramie. Wtedy znów stawiasz sobie wysoko poprzeczkę…
Odpoczynek wiąże się z odmawianiem
Zawsze, gdy mówisz „tak”, to mówisz „nie” czemuś innemu. Wiele osób ma trudność w odmawianiu bliskim. Wydaje ci się, że nie możesz odmówić, np. pomocy lub spotkania, bo sprawisz komuś przykrość. Odpoczynek wiąże się z nauką odpuszczania sobie i takiego świadomego decydowania, co jest dla mnie dobre w danym momencie.
Często dotyczy to osób, które zawodowo zajmują się też pomaganiem innym, np. psychologów, psychoterapeutów, ale też księży, lekarzy, dietetyków, pielęgniarek. Czasem pojawia się u nich trudność z odmawianiem i trudność z łapaniem chwil na odpoczynek i zajęcie się sobą. W wielu zawodach obserwuje się schemat samo-poświęcania się i pracoholizm. Często ta początkowa radość z pomagania przekształca się w zmęczenie tym pomaganiem. Stąd bardzo blisko do wypalenia zawodowego.
Jakie są nasze sprawdzone sposoby na odpoczynek?
1. Uważność, czyli mindfulness
Wielu z nas wchodzi w taką spiralę działania i zapomina o tym, że trzeba też “być“. A przecież, jeżeli nie mamy równowagi między “być” a “działać”, to możemy stracić z pola widzenia te rzeczy, które nas cieszą. Z pomocą przychodzi nam uważność, czyli mindfulness! Jest to nieoceniająca uwaga skierowana na chwilę obecną, na tu i teraz.
Więcej na temat uważności opowiadam w 24. odcinku podcastu „Możesz Myśleć Inaczej” – „Czym jest uważność i jak ją ćwiczyć?”
A jeśli chcesz dowiedzieć się jeszcze więcej na temat uważności, to polecam Ci mój ebook “5 kroków do uważnego życia”!
2. Kontakt ze zwierzętami i przyrodą
Paula Łysakowska: „Moją pasją nadrzędną, która towarzyszy mi od dziecka, jest jazda konna. To jest forma mająca dużo wspólnego z byciem tu i teraz. Nie da się jednocześnie jeździć konno i myśleć o wielu różnych rzeczach, bo ma się w ciągłym kontakcie zwierzaka, który odpowiada na to, co my robimy. A my odpowiadamy na jego zachowania. Zatem jazda konna rzeczywiście jest dla mnie formą odpoczynku i takim zamknięciem drzwi od codzienności. Wchodząc do stajni jestem tu i teraz.
Wracam też do czasów mojego dzieciństwa, bo jeżdżę konno od najmłodszych lat. Jest to dla mnie inny świat, gdzie problemy nie mają wejścia. Gdzie tylko są obowiązki stajenne, czyli zupełnie inne niż normalnie. Gdzie rzeczywiście mogę poczuć wiatr, zapach skoszonej trawy, albo widzieć spadające liście…
Jestem też miłośniczką i posiadaczką psa. Pozwala mi to złapać dystans do wielu spraw. Jak wracam do domu, to obowiązki zawodowe muszą poczekać, bo są zwierzaki, którymi chcę się zająć. Dzięki temu, czy chcę czy nie chcę i niezależnie od tego, jak bardzo jestem zmęczona, np. po jakimś długim dniu pracy, muszę wyjść na zewnątrz i przewietrzyć się. Przejść się do lasu, spędzić czas w naturze i ze zwierzakami. Zwierzęta generalnie mają dobre działanie na nasze emocje na nasze, potrzebę bliskości.
A w kontekście zwierzaków to ważne jest też to, że one są fajnymi nauczycielami bycia tu i teraz i zwracania uwagi na to, że zagrożenie nie jest cały czas przy nas. Jest to też odwołanie do mindfulness, czyli do uważności.”
3. Bycie jak dziecko
Paula Łysakowska: “Uwielbiam momenty, kiedy wychodzę z psem, jest piękna słoneczna pogoda, idę na łąkę i się po prostu na niej kładę. Patrzę na chmury czy na słońce, ludzi przechodzących po tej łące, albo sobie przysypiam. Często jako dorośli nie dajemy sobie właśnie prawa do tego, żeby po prostu poleżeć na łące. Od razu myślimy o tym, co inni będą o nas myśleć, albo że nie powinniśmy leżeć, bo to jest lenistwo. Jednak powrót do dzieciństwa raz na jakiś czas może nam bardzo pomóc. Takie momenty bycia tu i teraz, obserwacji tego wszystkiego, co się dzieje, są bardzo ważne.
Zachęcamy wszystkich do tego, żeby znaleźć czas i chęć w sobie, by odkryć szczęśliwe wewnętrzne dziecko! Spróbujmy raz na jakiś czas położyć się na łące, wrócić do domu inną drogą, albo po prostu w ciepłe letnie dni po deszczu zdjąć buty i pochlapać się w kałuży!
4. Podróże
Monika Gawrysiak: „Uwielbiam podróżować i zwiedzać nowe miejsca. Przed samym wyjazdem bardzo lubię się przygotowywać – kupuję różnego rodzaju mapy, przewodniki, żeby dowiedzieć się jak najwięcej w jakie miejsca warto pójść. Ale gdy jestem w tym miejscu, to uwielbiam się w nim zgubić, żeby zobaczyć jak ono wygląda naprawdę i od środka.”
5. Rękodzieło
Monika Gawrysiak: „Lubię też odpoczywać twórczo i wtedy rzeczywiście się relaksuję. Uwielbiam robótki ręczne wszelkiego rodzaju – od haftu krzyżykowego, który jest moją pasją od dzieciństwa, po tworzenie różnego rodzaju – czy to rzeczy z papieru na zasadzie scrapbookingu czy też decoupage’u. Lubię się też uczyć nowych umiejętności.
Talent plastyczny często wcale nie jest konieczny. Zauważyłam, że do wielu technik wcale nie potrzeba jakiś specjalnych umiejętności plastycznych. Są takie techniki, które są proste do wykonania, a dają bardzo ciekawy efekt. Ważny jest sam proces tworzenia.
To ważne, żeby być otwartym na różnego rodzaju nowości i zmiany. Sprawdzać raz na jakiś czas, czy aby na pewno te nasze przekonania, że jesteśmy w czymś mocniejsi albo mamy do czegoś predyspozycje, są prawdziwe.”
6. Cisza
Monika Gawrysiak: „Bardzo lubię jak w domu jest cicho. Być może też dlatego, że mam trójkę dzieci i u nas w domu rzadko jest cicho. Dlatego tak bardzo lubię te momenty i staram się z nich korzystać. Lubię wtedy wszystko powyłączać i po prostu być w tej ciszy i się nią delektować.”
7. Czytanie
Lektura książek może być ciekawym sposobem na spędzenie czasu i na odpoczynek i na rozwój osobisty.
Paula Łysakowska: „Aktualnie czytam kilka pozycji. Z pewnością mogę polecić „W pułapce myśli” Hayes i Smith oraz „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały? Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły?” Faber i Mazlish. Myślę, że są to fajne pozycje dla każdej osoby zainteresowanej psychologią, niezależnie od wieku. Dobrze jest się przyjrzeć naszej komunikacji i temu, jak my odbieramy pewne informacje.
Polecam również „Emocjonalne pułapki przeszłości”. To jest książka, która bardzo fajnie obrazuje nasze schematy, czyli sposoby postępowania, które wynieśliśmy z domu. Treści są w niej pokazane w sposób bardzo przystępny, a jednocześnie wiele wyjaśniają.
Kwestie związane z odpoczynkiem są też ciekawie opisane w książce „Dlaczego zebry nie mają wrzodów?”. Zwierzę jak czuję zagrożenie to rzeczywiście ucieka, broni się, w zależności od potrzeby, a jak zagrożenie mija, to potrafi się szybko zrelaksować. A z ludźmi jest inaczej – mamy zdolność do wyobrażania sobie tego, co może się jeszcze wydarzyć. Z jednej strony pozwala nam to przewidywać przyszłość i konsekwencje, ale z drugiej strony sprawia, że ten stan napięcia i stresu utrzymuje się w nas dłużej.”
8. Filmy i seriale
Każdy z nas znajdzie tu coś dla siebie w zależności od własnych preferencji. My polecamy serial medyczny „New Amsterdam”, w którym pytanie „W czym mogę Ci pomóc?” nabiera szczególnego znaczenia i otwiera do rozmowy o potrzebach.
9. Planowanie
Planując swój dzień i dokładając sobie kolejne zadania, pomyśl sobie jak będziesz się w tym momencie czuć. Czy rzeczywiście, jeśli weźmiesz na siebie więcej zadań, to będziesz w stanie poświęcić im tyle samo energii? Postaraj się tak planować pracę, żeby być efektywnym. Pomyśl o tym, jak będzie wyglądał twój dzień i nie bierz więcej zadań, niż jest to dla ciebie możliwe.
10. Zacznij od planowania przerw
Zanim zaczniesz planować zadania, najpierw zaplanuj sobie przerwy! Tych zadań w ciągu dnia zawsze bierzemy za dużo. Mamy wtedy więcej rzeczy do zrobienia, niż jesteśmy w stanie. Łatwiej jest to wszystko zrobić, kiedy najpierw planujemy sobie przerwy na odpoczynek! Zacznij od zaplanowania przerw na jedzenie, spacer, sen czy drzemkę, a dopiero wtedy dokładaj sobie kolejne zadania. Nie zawsze jest to proste i czasem wymaga żelaznej dyscypliny, aby pilnować tego czasu na odpoczynek, ale warto!
Jakie są szybkie sposoby na regenerację w ciągu dnia?
1. Zrób coś inaczej
Gdy czujesz duże zmęczenie, to zrobienie czegoś inaczej niż wcześniej ci pomoże! Jeżeli siedzisz – to wstań. Gdy jesteś w zamkniętym pomieszczeniu – to postaraj się wyjść, albo chociaż otworzyć okno. Jeżeli zawsze witasz się w określony sposób – to zrób to inaczej! Chodzi o to, żeby wyzwolić w sobie energię i potencjał kreatywności.
2. Pij dużo wody
Odwodniony organizm niestety jest mało efektywny, dlatego warto pić dużo wody!
3. Metoda 4-7-8
Chodzi o oddech. Na 4 bierzesz wdech, na 7 przytrzymujesz, a na 8 wypuszczasz. Oddech w naszym życiu ma naprawdę ogromne znaczenie. Już parę takich świadomych oddechów, powoduje rozluźnienie i spadek napięcia.
4. Spacer lub inna aktywność fizyczna
Spacer dookoła bloku czy budynku dużo daje. Jeśli przerwa jest dłuższa to warto skorzystać z innych aktywności fizycznych, zwłaszcza na świeżym powietrzu. Można się porozciągać, chodzić, biegać, skakać. Ruch jest fundamentem zdrowego życia!
5. Rozmowa
W przypadku zmęczenia czasem wystarczy po prostu porozmawiać z kimś. Można porozmawiać o tym, co jest dla nas trudne, albo o czymś innym, by myśli mogły skierować się na inne sprawy. To często pomaga.
A jeśli uważasz, że to ja mogłabym Ci pomóc, to zapraszam do kontaktu! Możesz do mnie napisać lub zadzwonić!
Jeśli potrzebujesz pomocy i wsparcia dietetyka, to polecam Ci Paulę Łysakowską z Poradni Dietetycznej “Zdrowie na Talerzu”:
Paula Łysakowska – dietetyk kliniczny, pasjonatka psychodietetyki, psychoterapii, wykładowca Akademii Dietetyka. Pracuje z pacjentami z zaburzeniami odżywiania oraz z trudnościami ze strony układu pokarmowego. Specjalizuje się w problemach żołądkowo-jelitowych, pomaga rozszerzać dietę po hospitalizacji. Prywatnie lubi czytać książki, jeździć konno oraz zajmować się swoim psem i kotem.
