W tym wpisie opisie najczęściej występujące przyczyny problemów ze snem i bezsenności. Część z nich jest niezależna od nas, ale nad pozostałymi czynnikami możemy pracować! Sprawdź, na co masz wpływ!
Warto zauważyć, że problemy ze snem zdarzają się każdemu. Są one najczęściej przejściowe i wynikają z sytuacji, w której się znajdujemy. Natomiast bezsenność jest zaburzeniem snu, w którym problemy ze snem występują minimum 3 razy w tygodniu przez okres co najmniej miesiąca. Dodatkowo występuje zmęczenie w ciągu dnia i pogorszenie codziennego funkcjonowania. W ciągu dnia pojawia się także zamartwianie, nadmierne wzbudzenie i koncentracja na problemach ze snem. O pozostałych różnicach między problemami ze snem a bezsennością pisałam w TYM wpisie. Zachęcam do zapoznania się z nim!
Warto pamiętać też, że bezsenność można leczyć. Leczeniem pierwszego wyboru według National Sleep Foundation jest terapia poznawczo-behawioralna bezsenności. Stosowanie środków farmakologicznych zalecane jest dopiero wówczas, gdy dostęp do terapii jest utrudniony. Warto pamiętać, że leki nasenne są silnie uzależniające. Można je stosować jedynie przez krótki okres czasu, zgodnie z zaleceniami lekarskimi.
Przyczyny, które powodują problemy ze snem i bezsennością można podzielić na 3 grupy:
1. Predyspozycje
Do tej grupy czynników zaliczamy predyspozycje genetyczne, które odziedziczyliśmy po naszych przodkach. Wpływają one na wystąpienie chorób, które w rezultacie mogą prowadzić do problemów ze snem.
Zaliczamy tu także predyspozycje osobowościowe, czyli np. większą wrażliwość emocjonalną i tendencje do zamartwiania się czy ruminacji (przeżywania wspomnień, najczęściej negatywnych).
Do tej grupy czynników zaliczamy także pewne wzorce zachowań związanych ze snem, które były obserwowane np. w domu rodzinnym. Gdy w rodzinie pojawiały się problemy ze snem czy bezsennością to strategie radzenia sobie z nimi (np. przeżywanie wielkiego cierpienia) mogły zostać przejęte i uznane za wzorce.
Warto tu również wspomnieć o predyspozycjach związanych z wiekiem. Osoby starsze doświadczają zdecydowanie więcej problemów ze snem czy bezsennością. Wynika to przede wszystkim z większej ilości chorób współistniejących i zażywanych leków, ale także ze zmiany stylu życia i zmniejszonej aktywności.
Wszystkie te czynniki są raczej niezależne od nas. Możemy jedynie nauczyć się strategii lepszego radzenia sobie z nimi.
2. Wyzwalacze
Do wyzwalaczy zaliczamy najczęściej sytuacje związane ze stresem. Mogą to być różnego rodzaju problemy, konflikty, czy pojawiające się choroby zarówno u nas samych, jak i osób bliskich.
Wyzwalaczem może także być praca zmianowa, która bardzo utrudnia zachowanie regularności snu, a także zmiana stref czasowych (związana z podróżowaniem lub pracą).
Nawet mniejsze zmiany miejsca snu (np. spanie w hotelu lub nocowanie u kogoś) mogą powodować wystąpienie przejściowych problemów ze snem.
Również te czynniki nie zawsze są zależne od nas. Wcześniej lub później każdy z nas spotka się z różnego rodzaju sytuacjami wywołującymi stres. Przyda się wówczas wiedza dotycząca różnych strategii radzenia sobie ze stresem czy z trudnymi emocjami.
3. Utrwalacze
Te czynniki związane są ze stosowaniem nieprawidłowych nawyków około sennych. Należą do nich zła higiena snu, nadmierne skupienie uwagi na śnie czy też nadmierne zamartwianie się. W kolejnym wpisie omówię dokładnej jak dbać o prawidłową higienę snu oraz jak radzić sobie z nadmiernym zamartwianiem się. A na razie zachęcam to lektury wpisu o tym, “Jak działać z odwagą mimo obaw i lęku?“:
O ile nie mieliśmy wpływu na wcześniej wymienione grupy czynników, o tyle w przypadku utrwalaczy są one niemal zupełnie zależne od nas samych. To właśnie nad nimi warto pracować. To właśnie te czynniki są przedmiotem zainteresowania w terapii poznawczo-behawioralnej, która jest pierwszym wyborem leczenia w przypadku bezsenności.
Więcej na temat leczenia bezsenności za pomocą terapii poznawczo-behawioralnej dowiesz się na stronie terapiabezsennosi.pl, gdzie znajdziesz wiele interesujących wpisów i naukowo potwierdzonych badań. Zachęcam też do wypróbowania aplikacji Terapia Bezsenności na telefon. Podpowiem też, że wpisując kod: 92419954, podczas rejestracji zyskujesz pakiet rozszerzony w cenie pakietu podstawowego, więc warto skorzystać!
Znasz już główne przyczyny, które mogą powodować problemy ze snem czy bezsennością. Już wiesz, które pozostają poza Twoją kontrolą, a na które masz wpływ. Pamiętaj, by koncentrować się przede wszystkim na tym, na co masz wpływ!
Zapraszam do posłuchania odcinka podcastu “Możesz Myśleć Inaczej”, w którym opowiadam jakie są konsekwencje zbyt krótkiego snu oraz przedstawiam sposoby na dobry sen: